Dnevni centri za osobe sa nekim vidom invaliditeta spas su za mnoge ljude.
„Izvukla sam se dolazeći ovdje“, navodi jedna od korisnica Dnevnog centra Udruženja „Zajedno” u Banjaluci, koja je ranije, i po nekoliko puta godišnje, zbog teške dijagnoze više udruženih mentalnih oboljenja, morala na hospitalizaciju, dok sada u bolnicu ide samo na kontrole, i to jedanput u nekoliko godina.
Na ovom primjeru, koji je samo jedan u moru sličnih, najbolje može da se sagleda od kolike važnosti je postojanje dnevnih centara.
Da je rad udruženja pod čijim okriljem funkcionišu ovakvi centri višestruko koristan mogao je da se uvjeri i medijski „Karavan ljudskih prava“, koji su organizovali Civilno društvo „LIR“ iz Banjaluke i sarajevska kancelarija „ASB-a“ jugoistočne Evrope.
Karavan je posjetio više udruženja i dnevnih centara – u Republici Srpskoj u Banjaluci i Derventi, te u Federaciji BiH u Tuzli.
U devnom centru Udruženja „Zajedno“ u Banjaluci, koje je prepoznatljivo po veoma uspješnoj muzikoterapiji, odnosno muzičkim radionicama na kojima korisnici aktivno učestvuju u pjevanju i sviranju, ističu da je njihov model rada sa mentalno oboljelim licima jedinstven i pionirski u Srpskoj.
Psiholog David Zorić ističe da im je zadatak da se prorijede hospitalizacije mentalno oboljelih i da se izbjegne hronični tok bolesti.
NJihovi korisnici obično su u početku zatvoreni u sebe i nepovjerljivi prema svima, a onda, u svakodnevnim stvaralačkim aktivnostima u Centru i međusobnoj komunikaciji, postepeno otvaraju svoju dušu.
Zorić objašnjava da se čovjek razbolijeva kada prestane da bude povezan sa cjelinom i zajednicom, a u ovom udruženju i dnevnom centru oni vraćaju tu povezanost i uspostavljaju pokidane niti, čime se obnavlja i duševno zdravlje.
„Kao što je rekao italijanski psihijatar Franko Bazaljo: `Kada čovjeka zatvorite u duševnu bolnicu, zatvorili ste ga u jedan nesvijet`, ustvari lišite ga komunikacije, odnosa sa drugim ljudima, a čovjek je biće odnosa.
Mi se zovemo `Zajedno` što upućuje na to da je suština bivstvovanja u ovoj ustanovi – komunikacija, razmjena, podrška, sabornost koju njegujemo i to je ono što je ljekovito, to vraća ljudima doživljaj pripadnosti i vraća im uloge, a prva uloga je uloga prijatelja“, objašnjava Zorić.
Hor „Zajedno“ je za 16 godina postojanja imao veliki broj javnih nastupa, između ostalog i u Banskom dvoru u Banjaluci, što je važan terapijski iskorak kojim mentalno oboljeli jačaju samopouzdanje i istovremeno doprinose smanjenju predrasuda o njima.
Svojevrstan koncert horskog pjevanja, uz pratnju gitare i klavijatura, prožet autorskom poezijom, priredili su i za učesnike medijskog „Karavana ljudskih prava“.
Zorić napominje da se kvalitet života mentalno oboljelih koji dolaze u dnevni centar mnogo poboljšao i da su naučili vještine komuniciranja i manje su podložni manipualciji.
„Krajnji cilj je da iznjedrimo stvaralaštvo, što je vrhunac psihoterapije“, navodi on.
Da su na dobrom putu i da su već u dobroj mjeri osvarili taj cilj pokazuju korisnici, koji slikaju, sviraju, pišu poeziju i prozu, a uz više svojih samostalnih knjiga objavili su i zajedničku zbirku poezije i proze pod nazivom „Srce je ostalo zdravo“.
Uspostavljanje dnevnih centara tamo gdje za tim vidom usluge postoji potreba je zakonska obaveza, a njihov rad najviše zavisi od odnosa lokalne zajednice, jer je zakonom propisano da se njihov rad finansira iz opštinskih i gradskih budžeta.
U Dnevnom centru za mlade sa intelektualnim oštećenjima „Oniks“ u Banjaluci navode da korisnike uče životnim vještinama i svemu onome što doprinosi da budu što više samostalni da bi mogli funkcionisati u zajednici.
„Imamo rješenje Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite – bez toga ne bismo smjeli da radimo. Mislim da Banjaluka ima daleko najbolju metodu partnerstva u zajednici. Imamo ugovor sa Centrom za socijalni rad, imamo ugovor sa gradom o prostoru koji nam je dodijeljen, u gradskom smo budžetu, jeste nedovoljan i fali nam dosta stvari, ali činjenica da smo u budžetu i da grad shvata ove potrebe je velika stvar“, navodi koordinator Centra „Oniks“ Gordana Ilić.
Procjenu i kategorizaciju korisnika Dnevnog centra vrši njihov stručni tim i mišljenje šalje Centru za socijalni rad, na osnovu čega grad određuje iznos sredstava za finasniranje njihovog rada.